Trong thời đại công nghệ phát triển từng giờ, trí tuệ con người không chỉ là sức mạnh cạnh tranh mà còn là tài sản quý giá nhất của cá nhân/tổ chức. Nhưng đáng tiếc, rất nhiều cá nhân và tổ chức chỉ nhận ra giá trị ấy khi nó đã bị người khác chiếm đoạt, sao chép thậm chị đăng ký trước.

Căn cứ theo khoản 1 Điều 4 Luật sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2022 quy định về khái niệm quyền sở hữu trí tuệ của tổ chức, cá nhân như sau:

– Quyền tác giả và quyền liên quan (tác phẩm, phần mềm, nội dung sáng tạo số…);

– Quyền sở hữu công nghiệp (sáng chế, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, bí mật kinh doanh…);

– Quyền đối với giống cây trồng và các kết quả nghiên cứu khác.

Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam quy định rõ chỉ khi được xác lập quyền hợp pháp, chủ sở hữu mới được pháp luật bảo vệ. Điều đó có nghĩa nếu chúng ta chưa đăng ký bảo hộ, thì chưa thực sự là chủ sở hữu hợp pháp và được pháp luật bảo vệ.

Trong lĩnh vực công nghệ, mọi thứ diễn ra rất nhanh, một thuật toán, một dòng mã, hay một thiết kế ứng dụng có thể bị sao chép, bán lại, hoặc đăng ký trước chỉ sau vài ngày ra mắt. Khi đó Tên thương hiệu dễ dàng bị chiếm đoạt; Phần mềm ứng dụng bị sao chép; Dữ liệu bị rò rỉ; Và chính tác giả thật sự lại không có căn cứ pháp lý để đòi lại quyền.

Thực tế, nhiều Startup công nghệ tại Việt Nam đã mất quyền đối với nhãn hiệu, sáng chế hoặc phần mềm ứng dụng chỉ vì chủ quan “chưa cần đăng ký, để sau cũng được”. Đến khi tranh chấp xảy ra, pháp luật chỉ bảo vệ người có chứng nhận đăng ký quyền trước, chứ không bảo vệ người “nghĩ ra trước”.

Việc Bảo vệ quyền SHTT là chiến lược sống còn của mỗi doanh nghiệp , Tại Điều 198 Luật Sở hữu trí tuệ quy định “Chủ thể quyền sở hữu trí tuệ có quyền yêu cầu chấm dứt hành vi xâm phạm, yêu cầu bồi thường thiệt hại hoặc khởi kiện ra Tòa án.” Nhưng để thực hiện quyền này trọn vẹn, bạn phải có văn bằng bảo hộ , các tài liệu liên quan tại thời điểm sáng tạo để chứng minh cho yêu cầu của mình khởi kiện là có căn cứ; Không có những chứng cứ đó, bạn gần như không thể chứng minh quyền của mình và khi ấy, mọi nỗ lực sáng tạo có thể trở thành tài sản của người khác.

Thời đại công nghệ trí tuệ có thể bị đánh cắp chỉ trong tích tắc
AI, blockchain, big data… mở ra kỷ nguyên mới, nhưng cũng kéo theo nguy cơ sao chép, mô phỏng và chiếm đoạt dữ liệu sáng tạo ở mức chưa từng có. Một mô hình AI có thể học phong cách thiết kế, giọng nói, hoặc mã phần mềm của bạn chỉ trong vài phút. Và nếu bạn chưa đăng ký quyền SHTT, pháp luật không có cơ sở để bảo vệ. Vì vậy, bảo vệ sở hữu trí tuệ chính là bảo vệ tương lai của doanh nghiệp công nghệ, bảo vệ bí mật sống còn của doanh nghiệp.

Globalink đưa ra lời khuyên chân thành cần phải hành động ngay lập tức để mỗi sản phẩm, phần mềm, ý tưởng hay nhãn hiệu đều được đăng ký và bảo hộ sớm nhất có thể. Đừng để người khác “sở hữu hợp pháp” thứ bạn đã dày công tạo ra chúng.